 |
| Του Θεόδωρου Κικίδη |
Η γραφή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής του παιδιού τόσο στην προσχολική ηλικία όσο και κατά την μαθητική. Τα παιδία κιόλας από την προσχολική ηλικία πειραματίζονται με διαφορετικά εργαλεία γραφής (μαρκαδόρους, κηρομπογιές, νεροχρώματα κ.τ.λ) και ξεκινούν να αποτυπώνουν στο χαρτί εικόνες από τον κόσμο έτσι όπως εκείνα τον αντιλαμβάνονται. Μεγαλώνοντας, οι ζωγραφιές δίνουν τον λόγο τους στις λέξεις και στις προτάσεις. Η γραφή, εκτός από μέσον έκφρασης, αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την σχολική επιτυχία ενός παιδιού.
Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην γραφή έχουν χαμηλότερη βαθμολογία στις σχολικές δοκιμασίες, οι γραπτές εργασίες στο σπίτι αλλά και στο σχολείο είναι χρονοβόρες και κοπιαστικές. Εξαιτίας αυτών αρκετοί μαθητές αναπτύσσουν άρνηση και δευτερογενή συναισθηματικά προβλήματα.
Τι είναι όμως η γραφή;
Ενώ η γενική εντύπωση είναι ότι αποτελεί μια νοητική και αντιληπτική δεξιότητα, στην πραγματικότητα όμως είναι το σύνθετο αποτέλεσμα αισθητικοκινητικών ( π.χ. κίνηση των δαχτύλων και του καρπού), νοητικών ( π.χ. γνώση σχημάτων και συμβόλων) και περιβαλλοντικών παραγόντων ( π.χ. φως, καρέκλα, γραφείο).
Πως εξελίσσεται η γραφή;
Η ανάπτυξη της γραφής ακολουθεί την πορεία της ψυχοκινητικής ανάπτυξης ενός παιδιού. Πιο συγκεκριμένα:
• Από την ηλικία των 2 ετών ένα παιδί μπορεί να μιμηθεί μια οριζόντια και κάθετη γραμμή χωρίς όμως τον κατάλληλο κινητικό έλεγχο.
• Ένα παιδί 3 ετών μπορεί να αντιγράψει μια κάθετη και οριζόντια γραμμή καθώς και κύκλο.
• Στην ηλικία 4-5 ετών ένα παιδί μπορεί να αντιγράψει έναν σταυρό, δεξιά και αριστερή διαγώνια γραμμή, τετράγωνο μερικά γράμματα και αριθμούς καθώς και το όνομα του.
• Στην ηλικία των 5-6 ετών ένα παιδί μπορεί να σχηματίσει το τρίγωνο, να γράψει το όνομα του με κεφαλαία και μικρά γράμματα, ενώ είναι σε θέση να αντιγράψει τα περισσότερα μικρά και κεφαλαία γράμματα.
Για να επιτύχει όμως τα παραπάνω ένα παιδί εξελίσσει σταδιακά τις επιμέρους δεξιότητες του έτσι ώστε μέχρι το δεύτερο εξάμηνο της φοιτητής ενός παιδιού στο νηπιαγωγείο να έχει επιτύχει σε ικανοποιητικό βαθμό τις προαπαιτούμενες δεξιότητες για την επιτυχημένη εξέλιξη της γραφής στο δημοτικό σχολείο. Πιο συγκεκριμένα:
• Ικανότητα να κρατά το μολύβι δηλαδή με ποιον τρόπο κρατά το παιδί το μολύβι. Οι έρευνες δείχνουν ότι μια λαβή που μπορεί να φαίνεται ‘περίεργη’ , στην πραγματικότητα δεν επηρεάζει το πόσο ευανάγνωστα μπορεί να γράφει ένα παιδί αλλά ότι μια αδέξια ή ανώριμη λαβή μπορεί να επηρεάσει την γραφοκινητική ταχύτητα και να οδηγήσει το παιδί γρήγορα σε κόπωση. Τα παιδιά που δεν παρουσιάζουν δυσκολίες στην κινητική ανάπτυξη, συνήθως καταλήγουν σε πιο ώριμες λαβές από το 4ο έως το 6ο έτος της ηλικίας τους. Οι ιδανικές λαβές είναι οι παρακάτω:
• Πλευρίωση, δηλαδή η ανάπτυξη της κυρίαρχης πλευράς ή ακόμα πιο απλά το παιδί να έχει καταλήξει με πιο χεράκι θα γράφει.
• Οπτικοκινητικός συντονισμός ή αλλιώς το πόσο αποτελεσματικά τα μάτια μας ελέγχουν την κίνηση του χεριού μας. Η γραφή αποτελεί κατεξοχήν δεξιότητα οπτικοκινητικής ολοκλήρωσης καθώς η νοητή εικόνα του γράμματος ή του συμβόλου απεικονίζεται με την κατάλληλη κινητική απόκριση. Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα, δυσκολίες στον οπτικοκινητικό συντονισμό επηρεάζουν το μέγεθος των γραμμάτων και την τοποθέτηση τους στην γραμμή του τετραδίου
• Στασικός έλεγχος. Αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να διατηρεί την καθιστή θέση χωρίς να χρειάζεται υποστήριξη από τα χέρια του ή χωρίς να σταθεροποιεί τον κορμό του ακουμπώντας την κοιλία του στην άκρη του τραπεζιού. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η κατάλληλη καρέκλα και τραπέζι μπορούν να βοηθήσουν το παιδί ή αντιθέτως να το δυσκολέψουν.
• Λεπτή κινητικότητα. Αναφέρεται σε δεξιότητες που αφορούν τον κατάλληλο κινητικό συντονισμό των λεπτών κινήσεων των δαχτύλων και του καρπού. Οι δυσκολίες στην λεπτή κίνηση επηρεάζουν τόσο τον γραφικό χαρακτήρα του παιδιού όσο και την ταχύτητα.
• Κιναισθητική αντίληψη. Είναι η εσωτερική αίσθηση που έχουμε για την θέση των μελών μας στον χώρο, χωρίς την βοήθεια της όρασης. Καθώς η γραφή αποτελεί σε μεγάλο βαθμό μια κινητική δεξιότητα είναι αναμενόμενο στα πρώτα στάδια εκμάθησης της γραφής το παιδί να χρησιμοποιεί σε μεγάλο βαθμό την όραση του για να ‘ελέγχει’ το αποτέλεσμα. Σταδιακά όμως τα παιδιά ξεκινούν και αυτοματοποιούν τον τρόπο που γράφουν με αποτέλεσμα η όραση να μην είναι απαραίτητη. Παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες στην κιναισθητική αντίληψη το βλέμμα τους επικεντρώνετε στο μολύβι ενώ επίσης μπορεί να ασκούν μεγάλη δύναμη στο όργανο γραφής με στόχο να τροφοδοτήσουν την κιναισθητική αντίληψη. Το αποτέλεσμα και σε αυτήν την περίπτωση είναι αργή κοπιαστική γραφή με κακό γραφικό αποτέλεσμα.
• Οπτική Αντίληψη. Στην οπτική αντίληψη συμπεριλαμβάνονται διαφορετικές επιμέρους δεξιότητες όπως η οπτική διάκριση δηλαδή η ικανότητα να αναγνωρίζει το παιδί τα διαφορετικά σύμβολα σε οποιαδήποτε μορφή απεικονίζονται, η διάκριση εικόνας φόντου όπου θα βοηθήσει το παιδί κυρίως στην αντιγραφή καθώς θα πρέπει να απομονώσει από ένα κείμενο τις λέξεις εκείνες που θα πρέπει να αντιγράψει, καθώς και την αντίληψη οπτικοχωρικών σχέσεων με ιδιαίτερη έμφαση στην διάκριση δεξιού-αριστερού όπου θα βοηθήσει το παιδί να τοποθετεί σωστά το γραπτό του στα περιθώρια του τετραδίου, να διατηρεί σωστές αποστάσεις ανάμεσα στις λέξεις και να μην πραγματοποιεί αναστροφές γραμμάτων και αριθμών.
• Οπτική μνήμη είναι η δεξιότητα εκείνη που θα επιτρέψει στο παιδί να γράψει γράμματα και αριθμούς χωρίς να χρειάζεται την απεικόνιση τους. Δυσκολίες στην οπτική μνήμη παρουσιάζουν παιδιά που στο κείμενο τους πραγματοποιούν αλλοιώσεις των γραμμάτων χωρίς όμως με σταθερότητα, δηλαδή το ίδιο γράμμα μπορεί να σχηματίζεται διαφορετικά κάθε φορά
Η έγκαιρη εντόπιση των δυσκολιών οδηγεί στην καλύτερη αντιμετώπιση τους. Συνήθως οι δυσκολίες μπορούν να γίνουν εμφανείς από την προσχολική ηλικία. Πιο συγκεκριμένα στην ομάδα υψηλού κινδύνου για δυσκολίες στην γραφή, αποτελούν τα παιδία που είναι αδέξια στην κίνηση (π.χ συχνές πτώσεις, κακή στάση σώματος), παιδιά που καθυστέρησαν στην κινητική και γλωσσική ανάπτυξη, παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολία στην αυτοεξυπηρέτηση (σίτιση, ένδυση-απόδυση, χειρισμός κουμπωμάτων κ.τλ.), παιδιά που το ιχνογράφημα τους είναι φτωχό σε σχέση με την ηλικία τους καθώς και παιδιά που παρουσιάζουν δυσκολίες προσοχής
Εν κατακλείδι, η γραφή είναι μια σύνθετη δεξιότητα που ακόμα και από την προσχολική ηλικία θα πρέπει να προσεγγίζεται πολύπλευρα.
Του Θεόδωρου Κικίδη
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Οι όροι χρήσης που ισχύουν για τη δημοσίευση των σχολίων, έχουν ως εξής:
Κάτωθι των περισσοτέρων κειμένων του διαδικτυακού τόπου παρέχεται η δυνατότητα υποβολής σχολίων από τους χρήστες/ επισκέπτες. Η δυνατότητα αυτή είναι καταρχήν ελεύθερη. Ωστόσο, η συντακτική ομάδα δύναται να προβεί άμεσα και χωρίς καμία προηγούμενη ειδοποίηση ή αιτιολόγηση, στη διαγραφή οιουδήποτε σχολίου κρίνει ότι είναι εκτός του δεοντολογικού πλαισίου, των στόχων και των υπηρεσιών του διαδικτυακού τόπου, ειδικά δε εάν αυτό είναι υβριστικό, ειρωνικό, έχει στόχο να προσβάλλει τρίτο πρόσωπο ή την ιστοσελίδα.
Σε καμία περίπτωση ο διαχειριστής του διαδικτυακού τόπου δεν υιοθετεί, ενστερνίζεται, αποδέχεται ή εγγυάται την αλήθεια των προσωπικών σκέψεων, αντιλήψεων και πληροφοριών, οι οποίες εκφράζονται από τους επισκέπτες/χρήστες της ιστοσελίδας.
Με την αποστολή ενός σχολίου αυτόματα αποδέχεστε τους όρους χρήσης.
Η συντακτική ομάδα του Aridaia News